O szkole

Historia szkoły

Rozwój szkolnictwa na średniowiecznym Śląsku wynikał z potrzeb kultu religijnego, a także konieczności administrowania księstwem, diecezją, miastem lub parafią. Istniała przy tym ścisła hierarchizacja. Najważniejszą rolę w diecezji wrocławskiej odgrywała bowiem szkoła katedralna, której istnienie poświadczone jest w źródłach już w 1212r. Kolejny model stanowiły placówki utworzone przy kolegiatach. Na samym zaś dole znajdowały się szkoły parafialne. Szkoła dębieńska, której podlegała także Czerwionka, powstała być może już pod koniec XVI wieku. Na pewno zaś istniała już w początkach XVII stulecia. Jej prowadzeniem zajmował się niejaki Gallus, określany w źródłach jako "scholaris Dembienscensis". Pełnił on obowiązki nauczyciela szkoły w Dębieńsku w latach 1642-54. Jego następcą został Albert, czy też Wojciech Borecki wspominany w protokołach wizytacyjnych z 1679 i 1687/8 r. Nauczyciel zmarł około 1690 r. W przypadku jego następcy źródła wymieniają jedynie imię Stanisława.
W 1720 r. nauczycielem szkoły w Dębieńsku został Mateusz Rojowic. 22 lata później stanowisko to objął jego syn Marcin. Przebywał on w Dębieńsku do 1750 r., po czym zastąpił go Franciszek Gollman. Opuścił on posadę w szkole dębieńskiej w 1768 r. Wprowadzony w 1765 r. obowiązek szkolny znacznie zmniejszył absencję uczniów w szkole. Równocześnie jednak dzieciom z Dębieńska Wielkiego i Starego, Czerwionki, Czuchowa oraz Jaśkowic coraz trudniej było się pomieścić w jednym budynku szkolnym. Dlatego mieszkańcy Czerwionki postanowili wybudować własną szkołę.

Uroczystego otwarcia budynku-obecna SP nr 4 - dokonano 4 grudnia 1873 r. 25 lat później rozpoczęła swoją działalność kopalnia "Dębieńsko". Do pracy tutaj zaczęły przybywać coraz większe rzesze ludzi. I to właśnie konieczność ich zakwaterowania zmusiła dyrekcję zakładu do budowy w centrum Czerwionki osiedla robotniczego. Wtedy też powstał budynek szkoły-obecna SP nr 5- architektonicznie dopasowany do otaczających go "familoków". Cały kompleks w 1994 r. wpisano do rejestru zabytków województwa katowickiego. W decyzji wojewódzkiego konserwatora zabytków możemy przeczytać: "budynek dwukondygnacyjny z użytkowym poddaszem, nieotynkowany. Dach wysoki, 4-spadowy, kryty dachówką. Wejście wykonane ze sztucznego kamienia w formie dostawionego portyku. Dwie kolumny podtrzymują trójkątny tympanon z wizerunkiem sowy. Pod tympanonem na gzymsie data-1915 r. Nad portykiem prostokątna płycina wykonana z tynku, ozdobiona motywem wici roślinnych. Na niej widoczne pozostałości napisu "Katolicka Szkoła...".
W 1915 r. ten niewielki budynek musiał już pomieścić 709 uczniów. Wtedy też Urząd Gminy w Czerwionce podjął decyzję o dobudowaniu nowego, 6 - klasowego skrzydła. Uroczystego otwarcia dokonano 6 maja 1916 r. Kierownikiem obydwu części został Sekmatlorsek i pozostawał nim do 1922 r., tj. objęcia tej części Śląska przez władze polskie. Wtedy też nastąpiło rozdzielenie na Publiczną Szkołę Powszechną nr 1 i nr 2.

Jeszcze w 1915 r. w prawym skrzydle szkoły urządzono kaplicę. Zaczęto w niej odprawiać niedzielne nabożeństwa - najpierw ewangelickie, potem katolickie. Sytuacja taka trwała do lat 20. XX wieku. Parafię katolicką erygowano bowiem w 1 sierpnia 1925 r., zaś społeczność ewangelicka własną kaplicę otrzymała w 1926 r.
Szkoła nosiła wówczas imię Chrystusa Króla i w 1926 r. uczęszczało do niej 464 uczniów. W okresie międzywojennym istniała tutaj również niemiecka klasa mniejszościowa. Przedwojennym absolwentem szkoły był m.in. Wilhelm Szewczyk.
We wrześniu 1939 r. nauka w szkole została przerwana. Wznowiono ją dopiero w lutym 1940 r., ale już w języku niemieckim.
W czasie ofensywy zimowej w 1945 r. w zabudowaniach szkolnych stacjonował oddział Armii Czerwonej. Dlatego budynek był kompletnie zdewastowany. Mimo tego rozkazem komendanta wojennego z 7 lutego 1945 r. na stanowisko kierownika szkoły została powołana Maria Kaleta, która miała na nowo zorganizować naukę.

Zapisy do szkół powszechnych i średnich na oczyszczonych z wojsk niemieckich obszarach Śląska ogłoszono już 1 lutego 1945 r. W Czerwionce trwały one od 9 do 11 lutego. Zgłosiło się 615 dzieci (297 chłopców i 318 dziewcząt), których rozdzielono pomiędzy dwie placówki. Obydwie czerwieńskie szkoły- nr 1 i nr 2- otwarto 15 lutego 1945 r. Pierwsze powojenne grono SP nr 2 (obecnie SP nr 5) tworzyli: Augustyn Kaleta, Helena Ścibik, Elżbieta Kwoka, Maria Mika, Jan Nowak, Hildegarda Hoszek, Mieczysław Lenert.
W 8 oddziałach uczyło się 408 uczniów. W kwietniu 1945 r. Inspektorat Szkolny Powiatu Rybnickiego nowym kierownikiem szkoły mianował Jana Skabę. Pełnił on tę funkcję do końca roku szkolnego, tj. 15 lipca 1945 r. Z dniem 5 września 1945 r. kierownictwo placówki objął Bronisław Warot. Także skład Rady Pedagogicznej znacznie się w tym czasie powiększył. Do nowo przyjętych nauczycielami należeli: Maria Köppel, Maria Matyszkowicz, Janina Głowacka, Maria Bury, Józefa Baran (w pewnych okresach pełniła funkcję kierownika szkoły), Gwidon Nowak, Rudolf Wilk, Eugeniusz Szyja, Edward Kurtycz, Wincenty Wyciślok, Marian Główka, Stanisława Waliszewska. W rok później do grona dołączyli jeszcze Antoni Urban, Jan Biela, Eugenia Obtułowicz, Józefa Wikiera, Emilia Warot. W tym okresie liczba uczniów wahała się od 450 do 470 osób.
W czasie gdy placówką kierował B.Warot szkoła przeszła gruntowny remont. Prace trwały od maja do grudnia 1948 r. Natomiast w 1965 r. ukonstytuował się społeczny komitet budowy sali gimnastycznej. Uroczystość oddania obiektu do użytku miała miejsce 1 listopada 1971 r. W tym czasie szkołą kierował już Stanisław Pyszny. Bronisław Warot bowiem 2 września 1970 r. odszedł na emeryturę. Nowy kierownik w marcu 1976 r. podpisał umowę o współdziałaniu z KWK "Dębieńsko", jako zakładem opiekuńczym szkoły. Dyrekcja kopalni zobowiązała się przede wszystkim do pomocy w wyposażaniu klasopracowni, przeznaczaniu środków finansowych na dożywianie dzieci, przekazaniu na rzecz placówki narzędzi i materiałów budowlanych.

5 września 1976 r., po powołaniu S.Pysznego na stanowisko inspektora oświaty, stanowisko dyrektora szkoły objęła Urszula Kulesa Piastowała je do 30 marca 1978 r., a jej następcą 1 kwietnia został Janusz Pałczyński. W lutym 1981 r. zastąpił go Marian Fejklowicz. Za czasów jego kadencji- 1 września 1983 r.- oddano do użytku 4 nowe klasopracownie, dobudowane od ul. Szkolnej. Dyrektor Fejklowicz odszedł na emeryturę w 1985 r. Na stanowisko jego następcy została powołana Bogumiła Dębicka, która piastowała je do 1992 r. W czasie jej kadencji - 3 września 1990 r.- oddano do użytku nowe skrzydło szkoły. Rok wcześniej placówka została sklasyfikowana na 9 miejscu
w rankingu najbardziej wysportowanych szkół województwa śląskiego. W mury szkolne powróciła również nauka religii.
Z dniem 1 września 1992 r. nowym dyrektorem szkoły została Zofia Szachniewicz, pełniąca tę funkcję do 2010 roku. Obecnie dyrektorem szkoły jest Małgorzata Marciniak.

Opacowała: A. Gudzik