Poradnik dla uczniów: W jaki sposób mogę wspierać moich rówieśników?

Poradnik dla uczniów:

W jaki sposób mogę wspierać moich rówieśników?

Spędzasz dużo czasu z kolegami i koleżankami zarówno w szkole, jak i poza nią. Spotykacie się na lekcjach, przerwach, wycieczkach czy zajęciach dodatkowych. Nawet jeśli Wasza znajomość ogranicza się do Internetu, codziennie masz wiele okazji, aby obserwować ludzi wokół siebie i zwrócić uwagę na ich zachowania lub słowa, które mogą Cię niepokoić. Może zastanawiasz się, jak rozpoznać, że ktoś z Twoich rówieśników zmaga się z trudnościami. Czasami nie jest to od razu widoczne, dlatego poniżej znajdziesz kilka przykładów stanów i zachowań, które mogą wskazywać, że osoba z Twojego otoczenia potrzebuje wsparcia:

smutek, przygnębienie, rozdrażnienie, częsty płacz,
obojętność, utrata radości i spontaniczności,
łatwe wpadanie w złość, szybka irytacja,
częste kłótnie, konflikty z rówieśnikami,
izolacja, brak rozmowy z innymi,
trudności z zapamiętywaniem i skupieniem uwagi, rozkojarzenie,
nieobecności w szkole lub podczas zajęć poza szkołą,
nieprzygotowywanie się do lekcji,
ciągłe zmęczenie, brak energii, złe samopoczucie,
poczucie osamotnienia i opuszczenia przez innych, odrzucanie pomocy,
brak wiary we własne możliwości,
niepokojące zdjęcia, wpisy, filmiki przesyłane w wiadomościach lub zamieszczane na portalach społecznościowych,
częste wypowiadanie zdań: “Wszystko jest bez sensu.” “I tak się nie uda.” “Nie warto marnować na mnie czas.” “Nieważne, i tak mi nikt nie pomoże.” “Nikomu na mnie nie zależy.” “Nic mi się nie udaje.” “Wszystkim tylko przeszkadzam.”,
sięganie po używki,
brak wiary w przyszłość,
agresja w stosunku do siebie lub innych.

Poniżej znajdziesz kilka wskazówek, jak rozmawiać i na co szczególnie zwrócić uwagę w momentach wsparcia kolegi/koleżanki.

Wsparcie rówieśnicze w 10 krokach:

Zawsze traktuj poważnie niepokojące sygnały, które zauważasz u osoby zmagającej się z trudnościami. Okaż zrozumienie i zaakceptuj, że może ona czuć się smutna, rozdrażniona lub przygnębiona.
Zachowaj spokój, bądź życzliwy i szczerze zainteresowany sytuacją rówieśnika.
Zachęć do rozmowy, pytając: „Jak się czujesz?”, „Co Cię niepokoi?”, „Jak mogę Ci pomóc?”, „Czy jest coś, co mogę dla Ciebie zrobić?”
Unikaj wypowiedzi, które mogą ranić lub sprawiać wrażenie, że bagatelizujesz sytuację, np.: „Postaraj się o tym nie myśleć.”, „Mi też to minęło, zobaczysz, przejdzie.”, „Musimy Cię jakoś ogarnąć!”
Używaj wyrażeń, które wyrażają wsparcie i zrozumienie, np.: „Martwię się o Ciebie.”, „Razem możemy poszukać pomocy.”, „Jestem tu, jeśli chcesz porozmawiać.”, „Widzę, że jest Ci ciężko.”, „Chcę Ci pomóc przezwyciężyć Twoje problemy.”. Może się zdarzyć, że nie będziesz wiedział, co powiedzieć swojemu rówieśnikowi. W takiej sytuacji warto to przyznać otwarcie, jednocześnie podkreślając, jak ważne jest to, że kolega lub koleżanka zdecydowała się podzielić swoimi trudnościami. Możesz powiedzieć: "Doceniam, że podzieliłeś się ze mną swoimi problemami. Nie wiem, co teraz powiedzieć, ale cieszę się, że mi opowiedziałeś o tym, co przeżywasz." lub "Domyślam się, że powiedzenie mi o tym wymagało od Ciebie odwagi. Bardzo doceniam, że zdecydowałaś się otworzyć przede mną."
Pomóż rówieśnikowi w zaplanowaniu małych, wykonalnych kroków i motywuj go do ich realizacji, szczególnie zachęcając do skorzystania z pomocy.
Pomóż w znalezieniu różnych rozwiązań, np. zaproponuj rozmowę z zaufaną osobą dorosłą – rodzicami, nauczycielem, psychologiem, pedagogiem szkolnym lub konsultantem telefonu zaufania 116 111. Pamiętaj, że Ty również możesz skorzystać z tych form pomocy, jeśli coś w zachowaniu rówieśnika Cię niepokoi.
Bądź dostępny, ale pamiętaj o swoich granicach i potrzebach. Wspieraj mądrze, aby Twój rówieśnik nie stracił kontroli nad sytuacją, ani nie przerzucił odpowiedzialności na Ciebie.
Pamiętaj, że pomaganie nie powinno obciążać Ciebie. Pamiętaj o swoich granicach i potrzebach. Nie musisz działać sam – nikt nie jest superbohaterem. Wspieranie innych wymaga sojuszników.
Jeśli rówieśnik prosi Cię o zachowanie tajemnicy, a istnieje zagrożenie zdrowia, życia lub poważnego krzywdzenia (np. przemoc), masz obowiązek poinformować dorosłych, np. rodziców, nauczyciela, psychologa lub pedagoga szkolnego.

Opracowanie: psycholog szkolny - Justyna Łasica